Çevremiz
Erdek, sahip olduğu doğal güzellikleriyle insanı büyüleyen eşsiz bir coğrafyada yer alıyor.
Balıkesir’e bağlı olan Erdek, Marmara Bölgesi’nin Marmara Denizi’ne doğru uzanan Kapıdağ Yarımadası’nda, Erdek Körfezi’nde yer alıyor. Marmara Denizi’ne kıyısı olan bu şirin şehrimiz, her yıl binlerce yerli ve yabancı turiste ev sahipliği yapıyor.
Tarihte “Artake” adıyla bilinen Erdek şehrinin geçmişi M.Ö.2000’li yıllara dek uzanıyor. Kurulduğu günden bu yana farklı medeniyetlere ev sahipliği yapan güzel şehrimiz bugün de koynunda büyüttüğü medeniyetlerin izlerini taşıyor.
Tarihi eserleri, tertemiz havası, eşsiz denizi, doğal plajları, enfes lezzetleri ile Erdek, misafirlerine unutulmaz bir tatil vadediyor.
Erdek, çok eski bir tarihe sahip. Erdek ve çevresinde görebileceğiniz birçok arkeolojik alan bulunuyor. Bu alanlardan bir tanesi de Zeytinliada.
Zeytinliada’da kazı çalışmaları 2006 yılında Balıkesir Kuvayi Milliye Müzesi Müdürlüğü Başkanlığında başladı. 2010 yılı Kasım ayında Bandırma Müzesi Müdürlüğü’nün görev alanı sınırlarının belirlenmesi ile Erdek İlçesi ve dolayısıyla Zeytinliada, Bandırma Müzesi Müdürlüğü’nün sorumluluk alanı içinde kaldı. Kazı çalışmaları 2011-2016 yılları arasında Bandırma Müzesi Müdürlüğü Başkanlığında devam etti. Kazı çalışmasında Atatürk Üniversitesi Arkeoloji Bölümü’nde öğretim görevlisi olarak çalışan Prof. Dr. Nurettin Öztürk bilimsel danışman olarak görev yaptı.
Zeytinliada ile Erdek sahili arasında yaklaşık 250 metrelik bir mesafe bulunuyor. 170 metre uzunluğundaki Zeytinliada, 50 metre genişliğe sahip. Üzerinde bulunan zeytin ağaçlarından dolayı Zeytin Adası veya Zeytinliada denilen bu ada için, Antik Dönem’deki ünlü coğrafyacı Strabon’un “Kyzikosluların adasındaki güzel ormanlarla örtülü Artake Dağını ve hemen kıyıda, aynı isimdeki dağın uzantısı denebilecek Artake Adacığını işaret edelim” sözlerinden, adanın eski adının Artake olabileceği düşünülüyor.
Zeytinliada’da yapılan kazı çalışmaları ile adada yer alan Meryemana Manastırı’nın M.S. 4. yüzyılda kurulduğu ve M.S. 14. yüzyıla kadar bir takım eklemeler ve değişiklikler geçirerek kullanıldığı tespit edildi.
Meryemana Manastırı; Meryemana Kilisesi, Güney Kilise, vaftizhane, şapel, inziva odaları, açık hava tapınım alanı, sunak alanı, ayazmalar, sarnıçlar, hamam, havuzlar, fırınlar, latrina, depo, işlik, liman ve kayıkhaneden oluşuyor.
Erdek çevresindeki diğer kilise ve manastırlar ise şöyle: Narlı Hagios Dimitrios Kilisesi, Ormanlı Kilise Kalıntısı, Ballıpınar Kilisesi, Ormanlı Köyü Manastır Kalıntısı, Kapıdağ Kirazlı Manastırı.
Erdek’in yaklaşık 1,5 km güneyinde yer alan Seyitgazi Tepesi’nde kale kalıntısı ile şehrin 5 km kuzeyindeki Muhla Kalesi’nin de bölgenin güvenliğini sağlamak için yapılmış olduğu düşünülüyor.
Şehrin yaklaşık 13 km kuzeybatısında bulunan Paşalimanı Adası’ndaki Lala Mustafa Paşa Camii ile Poyrazlı Köyü Camii ve Haziresi de bölgede görülmesi gereken tarihi yerler arasında yer alıyor.
MÖ 2000’lere uzanan köklü bir geçmiş… Karşınızda Zeytinliada…
Erdek
Kapıdağ Yarımadası
Erdek’in de içinde bulunduğu Kapıdağ Yarımadası, bir kıstakla anakaraya bağlanan, Marmara Denizi içerisinde yer alan bir kara parçasıdır. Yüzölçümü yaklaşık 300 kilometrekare olan Kapıdağ yarımadasının eski çağlarda bir ada olduğu biliniyor.
Kuzey ve batı bölgelerinde yüksekliği 700-800 metreyi bulan dağlarla çevrili olan ve toplam yüzölçümünün yaklaşık %70’ini ormanların oluşturduğu Kapıdağ yarımadası, temiz havası, bitki ve hayvan çeşitliliği dikkat çekiyor.
95 kilometrelik bir turla gezebileceğiniz Kapıdağ yarımadasını; ister kıyı şeridini isterseniz yarımadanın oldukça virajlı ama muhteşem manzaralı dağ yolunu kullanarak keşfedebilirsiniz. Kıyı kesiminde göreceğiniz irili ufaklı pek çok koyda mola verebilir, denizin keyfini çıkarabilirsiniz. Benzer şekilde dağ tarafında da temiz hava ve doğal güzelliklerle baş başa kalabilirsiniz.
Temiz havası, yemyeşil bitki örtüsü, mavinin her tonuna sahip denizi, muhteşem koyları, şirin balıkçı köyleri ve tarihi yerleri ile Kapıdağ yarımadası ziyaret edilmeyi hak ediyor.
Tarih
Kyzikos Antik Kenti
Kyzikos Antik Kenti, Marmara Denizi’ndeki Kapıdağ Yarımadası’nın güney kesiminde Bandırma ve Erdek körfezleri arasında konumlanan Düzler Mevkii’nde yer alıyor.
Kyzikos Antik Kenti zaman içerisinde çeşitli nedenlerle tahribata uğrasa da kentin görkemli yapılarının ve uygarlık birikimlerinin izleri toprağın derinlerinde hâlâ varlığını koruyor.
Bugün ‘Belkıs’ ve ‘Balkız’ adlarıyla anılan ve günümüzde Erdek’e sadece 10-12 km uzaklıkta olan Kyzikos Antik Kenti’nde ilk ikamet edenlerin Dolionlar oldukları ve şehrin kurucusunun da Kral Kyzikos olduğu biliniyor.
Kyzikos, Antik Dönemde ticaret, eğitim ve sanatta çok gelişmişti. Kentteki üç tane limanın iki tanesi ticari amaçla kullanılıyordu. Bölgede, üzüm bağları ve zeytin ağaçlarının bol olması nedeniyle yoğun olarak şarap ve zeytinyağı ticareti yapılıyordu. Ekonomik olarak gelişmiş bir şehir olan Kyzikos sanatta özellikle de mimari ve yontu sanatında çok ileri düzeydeydi.
Tarih
Hadrian Tapınağı
Hadrian Tapınağı, Kyzikos Antik Kenti’nde şimdiye kadar tespit edilmiş dört tapınağın en büyüğü ve en önemlisidir.
Tapınak, Bandırma-Erdek karayolu üzerindeki Düzler Mahallesi’nde, yolun hemen kuzeyinde yer alıyor. Bandırma 17 Eylül Üniversitesi’nde öğretim görevlisi olarak çalışan Prof. Dr. Nurettin Koçhan başkanlığında yapılan kazılarla üç kenarı açılan tapınaktaki çalışmalar halen devam ediyor.
Amfiteatr
Anadolu sadece üç tane örneği olan Roma’da yer alan Collesium’a benzer özellikler gösteren Amfiteatr, gladyatör mücadelerinin yanı sıra, deniz savaşları oyunlarının sergilenmesi için de kullanılıyordu.
Tiyatro
Kentin kuzeye doğru yükselen kısmında, arazinin doğal yapısı kullanılarak yapıldı.
Agoralar
Kentte, çarşı pazar yeri olarak kullanılan iki adet Agora’nın olduğu biliniyor.
Tarih
Kirazlı Manastırı
Antik dönemde Dindumus Dağı olarak bilinen dağın eteğinde yer alan Kirazlı Manastırı, Yukarıyapıcı ile Ballıpınar Mahalleleri arasında yer alıyor. 1895 yılında yapıldığı söylenen yapı Rumlar tarafından uzun süre dini merkez olarak kullanıldı. Manastır, Havari Lukas’ın eseri olduğuna ve mucizeler yarattığına inanılan Panagia Faneromeni (Faneromeni Meryem’i) ikonasından medet uman binlerce kişi tarafından ziyaret ediliyordu. Günümüzde bu ünlü ikona İstanbul’da Fener Rum Patrikliğinin katedralinde sergileniyor.
1922 yılında terk edilen manastırın 99 odalı görkemli binasından günümüze sadece, yüksek duvarlarla, büyük oranda yıkılmış bir kilisenin kalıntısı ulaşabildi.
Kirazlı Manastırı’nın çevresindeki doğal güzellikleri keşfedebilir, hemen yanından akan suyun ve doğanın eşsiz sesini dinleyebilirsiniz. Özellikle sonbahar ve ilkbaharda görülmemiş güzellikte rengârenk çiçeklerin süslediği manastır ve çevresini gezerken insanların yüzlerce yıldır burada ibadet etmelerinden kaynaklı olarak içinize bir huzur dolduğunu hissedeceksiniz.
Deniz
Erdek Plajları
Kapıdağ yarımadası ve Erdek, plaj yönünden de oldukça zengin bir bölge. Özellikle sahil yoluna eşlik eden, doğal koylardaki plajlarda denize girmek oldukça keyifli.
Plajlar
Ocaklar Halk Plajı - Narlı Plajı - Çuğra Plajı
Ocaklar Halk Plajı, 1,8 km sahil şeridi uzunluğuyla Kapıdağ yarımadası plajlarının en büyük ve en popüler plajlardan birisi… Geniş kumsalın sığ ve sakin denizle buluştuğu plajda deniz bisikleti, muz, jet ski gibi aktiviteler de yapılıyor.
Narlı Plajı, kalabalıklardan uzak, sessiz ve sakin bir plaj arıyorsanız, tam size göre. Paşalimanı Adası manzarasına sahip plajda gün batımı da bir başka oluyor.
Çuğra Plajı, Erdek’in en meşhur ve kalabalık plajları arasında yer alıyor. İnce, sarı kumu ve tertemiz deniziyle dikkat çeken, eğlence ve aktivite arayanların ilk tercihi olan bu plajın etrafında çok sayıda kafe, pansiyon ve otel de bulunuyor.
Yeşille mavinin buluştuğu bir deniz keyfi yapabileceğiniz diğer Erdek koyları ise şöyle:
Doğal Güzellikler
Küçükova Koyu - Büyükova Koyu
Küçükova Koyu, İlhanköy ile Doğanlar arasında yer alıyor. Hiç tesis olmadığı için temiz, sessiz ve sakin kalmayı başarmış bir bölge. Bu şirin koy özellikle çadır kampı meraklılarının gözdesi konumunda.
Büyükova Koyu Küçükova Koyu’nun az ilerisinde yer alıyor. Kapıdağ yarımadasında yüzmek için ideal plajlardan biri olma özelliğine sahip koy, berrak suyu ile dikkat çekiyor. Koyda, misafirlerin yararlanabileceği çeşitli işletmeler de bulunuyor.
Aktivite
Misya Yürüyüş Yolları Erdek Parkuru
Balıkesir’de doğa turizminin geliştirilmesi amacıyla Edremit, Erdek, Dursunbey, Gömeç, İvrindi, Kepsut, Sındırgı ve Susurluk ilçelerinde oluşturulan ve “Misya Yürüyüş Yolları” olarak adlandırılan toplam 22 yürüyüş rotasından biri olan Erdek parkuru, doğa tutkunlarına unutamayacakları bir deneyim vadediyor.
Kyzikos Antik Kenti’ndeki Hadrian Tapınağı’ndan başlayan ve amfitiyatrodan geçerek Tatlı Su köyünde son bulan parkurun toplam uzunluğu 11 km. Doğal güzellikler ve tarihi mekanlarla süslü parkur köy yolları ve patikalardan oluşan rota, zorluk düzeyi düşük, keyifli bir yürüyüş vadediyor.
Misya Yürüyüş Yolu Erdek kısmında 3 rota bulunuyor:
1. Rota: Ballıpınar Köyü-Kirazlı Manastırı
2. Rota: Tatlısu Köyü-Kirazlı Manastırı
3. Rota: Kyzikos Hadrian Tapınağı-Amfiteatr-Tatlı Su Köyü
Doğal Güzellikler
Ormanlı Şelalesi
Erdek’in Ormanlı köyü yakınlarında bulunan Ormanlı Şelalesi, Kapıdağ Yarımadası’nda bulunan pek çok doğal güzellikten birisi. Ballıpınar’dan sonra keyifli bir patika yol ile veya Ormanlı köyüne kadar araçla gelip daha sonra 500-600 metre kadar yürüyerek ulaşılan şelalede, özellikle yaz aylarında, piknik veya kamp yapmak için bölgeye gelen gezginlerle karşılaşabilirsiniz.
Tarih
Aziz Dimitrios Kilisesi
Narlı’da bulunan Aziz Dimitrios Kilisesi, 1.898 yılında, MS 260 yılında Selanik’te doğmuş, o dönemde bölgede Hristiyanlığı yaymak için çalışırken hayatını kaybetmiş olan Aziz Dimitrios anısına yaptırıldı.
Çatısı hariç duvarları sağlam olarak günümüze ulaşan kilise, Narlı köyü içerisinde köyün camisinin hemen yanında.
Erdek ve Çevresi Fotoğrafları:
Münip Bayraktar
Diş Hekimi, fotoğrafçı
Marmara ve Ege lezzetlerinin buluşma noktası Erdek, damağınızı özel lezzetlerle tanıştıracak.
Erdek ve çevresi, hem Marmara hem de Ege mutfağına ait lezzetlerin buluşma noktası… Bölgenin kendine has iklimi sayesinde çok çeşitli sebze ve meyve yetişse de Erdek, en çok coğrafi işaret sahibi kırmızı soğan ve genellikle yağ yapımında kullanılan zeytini ile tanınıyor.
Erdek Lezzetleri
Kapıdağ kırmızı soğanı
Erdek’te yetiştirilen özel bir cins olan kırmızı soğan, yörenin en öne çıkan tarım ürünlerinden birisi. Dünyada sadece Avustralya, Sicilya ve Balıkesir’in Erdek ilçesine bağlı Kapıdağ bölgesinde yetişen kırmızı soğan, 2018 yılında coğrafi işaret aldı.
Lezzetini Erdek’in kumlu toprağından alan, tatlı ve sulu olmasıyla diğer soğanlardan ayrılan, genellikle balığın yanında tüketildiği için “balık soğanı” olarak da bilinen bu özel soğanın tadına mutlaka bakmalısınız.
Erdek Lezzetleri
Zeytin ve zeytinyağı
Erdek ve civarı zeytin ve zeytinyağı ile ünlüdür. Bölgenin iklimi ve toprağı zeytin yetiştiriciliği için çok uygun olması nedeniyle oldukça kaliteli zeytin ve zeytinyağı üretiminin gerçekleştiği Erdek’te pek çok üretici tarafından farklı şekillerde işlenmiş zeytin ürünü satışa sunuluyor.